crop loss intimation खरीप हंगाम 2025 मध्ये अनेक शेतकऱ्यांनी पिकाचा विमा काढला, पण दुर्दैवाने अतिवृष्टीमुळे पिकांचे मोठे नुकसान झाले. अशा परिस्थितीत, बाधित शेतकऱ्यांनी पीक विमा कंपनीकडे तक्रार नोंदवणे आवश्यक आहे का आणि ती कशी करावी, याबद्दल अनेक शेतकऱ्यांच्या मनात प्रश्न आहेत. यासंदर्भात सविस्तर माहिती आणि WhatsApp द्वारे तक्रार नोंदवण्याची सोपी प्रक्रिया आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत.
पीक नुकसानीची तक्रार का करावी? crop loss intimation
सुधारित पीक विमा योजनेअंतर्गत, वैयक्तिक शेतकऱ्याच्या नुकसानीवर आधारित थेट नुकसानभरपाई दिली जात नाही. या योजनेत, नुकसानभरपाई प्रामुख्याने ‘पीक कापणी प्रयोगा’वर (Crop Cutting Experiments) आधारित असते, ज्यातून एका विशिष्ट क्षेत्रातील सरासरी उत्पन्नाचे मूल्यांकन केले जाते. जर तुमच्या गावातील किंवा महसूल मंडळातील सरासरी पीक उत्पादन ‘थ्रेशोल्ड उत्पन्ना’ पेक्षा कमी आले, तरच त्या भागातील सर्व विमाधारक शेतकऱ्यांना नुकसानभरपाई मिळते.
यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना असे वाटते की वैयक्तिक तक्रार करणे निरुपयोगी आहे. मात्र, तसे नाही. तुम्ही केलेली तक्रार शासनाकडे आणि विमा कंपनीकडे तुमच्या भागातील नुकसानीची माहिती पोहोचवते. यामुळे मोठ्या प्रमाणावर झालेल्या नुकसानीची नोंद होते, ज्यामुळे भविष्यात धोरणात्मक निर्णय घेताना किंवा अतिरिक्त मदतीसाठी विचार केला जाऊ शकतो. त्यामुळे, शक्य असेल तर प्रत्येक शेतकऱ्याने आपली तक्रार नक्की नोंदवावी.
WhatsApp द्वारे पीक नुकसानीची तक्रार कशी नोंदवायची?
प्रधानमंत्री फसल विमा योजनेअंतर्गत (PMFBY) पिकाच्या नुकसानीची तक्रार WhatsApp द्वारे सहजपणे नोंदवता येते. यासाठी खालील सोप्या पायऱ्या फॉलो करा:
- PMFBY Chatbot नंबर सेव्ह करा: तुमच्या मोबाईलमध्ये 70655 14447 हा नंबर ‘PMFBY Chatbot’ या नावाने सेव्ह करा.
- WhatsApp उघडा आणि मेसेज पाठवा: WhatsApp उघडून सेव्ह केलेल्या नंबरवर ‘Hi’ किंवा कोणताही मेसेज पाठवा.
- विकल्प निवडा (All Options): मेसेज पाठवल्यानंतर तुम्हाला PMFBY Chatbot कडून एक स्वागत संदेश मिळेल. त्यामध्ये ‘See all options’ (सर्व पर्याय पहा) हा पर्याय दिसेल, त्यावर क्लिक करा.
- पीक नुकसानीची तक्रार निवडा (Crop Loss Intimation): ‘See all options’ वर क्लिक केल्यानंतर तुम्हाला अनेक पर्याय दिसतील. त्यापैकी ‘Crop Loss Intimation’ (पीक नुकसानीची सूचना) हा पर्याय निवडा.
- पिक निवडा (Crops): तुमच्या नोंदणीकृत पिकांची यादी दिसेल. ज्या पिकाचे नुकसान झाले आहे, ते पीक निवडा आणि ‘Send’ वर क्लिक करा.
- नुकसानीचे कारण निवडा (Type of Incidence): तुमच्या पिकाच्या नुकसानीचे कारण निवडा, जसे की ‘Excess Rainfall’ (अतिवृष्टी), ‘Drought’ (दुष्काळ), किंवा ‘Cyclone’ (चक्रीवादळ). कारण निवडल्यानंतर ‘Send’ वर क्लिक करा.
- नुकसानीची तारीख टाका (Date of Incidence): नुकसान झाल्याची तारीख dd/mm/yyyy (उदा. 15/08/2025) या फॉरमॅटमध्ये टाका आणि ‘Send’ करा.
- पिकाची स्थिती निवडा (Crop Status): नुकसान झाले त्यावेळी पिकाची स्थिती काय होती, ते निवडा. उदा. ‘Standing Crop’ (उभे पीक). निवड केल्यानंतर ‘Send’ करा.
- नुकसानग्रस्त पिकाचे फोटो अपलोड करा: आता तुम्हाला नुकसानग्रस्त पिकाचे फोटो अपलोड करण्यास सांगितले जाईल. तुमच्या मोबाईलमधील फोटो निवडा आणि पाठवा. तुम्ही थेट शेतातून (Live) फोटो काढूनही पाठवू शकता.
- तक्रार यशस्वी झाल्याची पावती: तुम्ही फोटो अपलोड केल्यानंतर, तुम्हाला ‘Crop Loss has been reported successfully. Your crop loss report number is [तुमचा रिपोर्ट नंबर]’ असा मेसेज मिळेल. यासोबतच तुम्हाला तुमच्या तक्रारीची PDF पावती देखील मिळेल, जी तुम्ही डाउनलोड करून भविष्यातील संदर्भासाठी जपून ठेवू शकता.
इतर तक्रार पर्याय
ज्या शेतकऱ्यांना WhatsApp वापरणे शक्य नाही, ते थेट पीक विमा कंपन्यांच्या हेल्पलाइन नंबरवर कॉल करून तक्रार नोंदवू शकतात. तसेच, कृषक रक्षा पोर्टलचा टोल-फ्री क्रमांक 14447 वर संपर्क साधूनही तुम्ही मदत घेऊ शकता.
महत्त्वाची नोंद: वैयक्तिक तक्रार केल्याने तुम्हाला थेट नुकसानभरपाई मिळेलच, याची शाश्वती नाही. कारण सुधारित पीक विमा योजनेतील नुकसानभरपाई ‘पीक कापणी प्रयोगा’वर (Crop Cutting Experiments) अवलंबून असते. तरीही, तुमच्या तक्रारीमुळे प्रशासकीय यंत्रणेला तुमच्या भागातील नुकसानीची माहिती मिळते आणि भविष्यातील धोरणात्मक निर्णयांमध्ये त्याचा उपयोग होऊ शकतो. म्हणून, शक्य असल्यास, तक्रार जरूर नोंदवा.
तुमच्या भागातही अतिवृष्टीमुळे पिकांचे नुकसान झाले आहे का? तुम्ही तक्रार नोंदवली आहे का? कमेंटमध्ये नक्की सांगा.